Scroll Top

Περι Χρεών και χρεών…

Κηφισιά 28 Απριλίου 2015

 

Σε αντίθεση με τους περισσότερους από εσάς εγώ γιαγιάδες δεν γνώρισα. Η μητέρα της μάνας μου ξεψύχησε από τύφο πριν τη Κατοχή και του πατέρα μου ξεψύχησε μέσα στην Κατοχή. Ως υποκατάστατο γιαγιάς είχα την θειά μου την Μαριάνθη την χήρα του Κλεάνθη, που όχι μόνον μεγάλωσε την ορφανή της κόρη Ανδρονίκη, αλλά μεγάλωσε και την μάνα μου και τις δυο αδελφές της. Πιό κάτω παραθέτω ένα γράμμα που έγραψε κάποιος φίλος της οικογενείας ονόματι Κώστας Καπλάνης σε νοσοκομείο της Σουηδίας. Η τύχη του αγνοείται έκτοτε. Αυτό είναι το τελευταίο δείγμα ζωής που είχαμε απ’ αυτόν.

Παραλήπτης του γράμματος ήταν ο Δημήτρης Ιωαννίδης, αδελφός του αδικοχαμένου Κλεάνθη Ιωαννίδη, που ήρθαν οικογενειακώς ως πρόσφυγες στην Νίκαια από την Τραπεζούντα το ’22. Ο Κλεάνθης ήταν εργολάβος οικοδομών όταν παντρεύτηκε την Μαριάνθη το 1940 αλλά αμέσως μετά πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο. Συνελήφθη από τους Γερμανούς στην Κοκκινιά το ΄42 όπου και προωθήθηκε σε καταναγκαστικά έργα. Την μονάκριβη κόρη του Ανδρονίκη την είδε μόνον μία φορά πίσω από τα σύρματα της φυλακής και πριν ακριβώς οι δήμιοι του τον στείλουν χωρίς επιστροφή στα κάτεργα της Γερμανίας.

Θα μου πείτε γιατί αναφέρομαι στην σημερινή ημερομηνία; Αναφέρομαι σ’ αυτήν γιατί όπως θα δείτε παρακάτω ακριβώς σαν σήμερα πριν εβδομήντα χρόνια ο Κλεάνθης άφησε την τελευταία του πνοή στο Λούντβιχλουστ της Γερμανίας. Και γιατί σήμερα κι όχι πέρυσι; Γιατί φέτος και μάλιστα χθές στην Λέσχη Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων, είχα την τιμή να παραστώ στην κοινή εκδήλωση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για τις Γερμανικές Επανορθώσεις και του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης  των Οφειλών της Γερμανίας για τα εβδομήντα τέσσερα χρόνια από την εισβολή των Γερμανών στην Αθήνα.

‘Οσοι δεν παρέστησαν εκεί θα έχουν την τιμή να δουν την εκδήλωση αναρτημένη στο youtube.

Η επιστολή που παραθέτω παρακάτω διαβάστηκε από την ηθοποιό Νιόβη Πεππέ (1:50:26 λεπτό του βίντεο). Για λόγους κομψότητας και διπλωματίας (παρευρίσκοντο στην εκδήλωση εκπρόσωποι άνω των πενήντα πρεσβειών) δεν διατυπώθηκε πλήρως μία σημαντική φράση που δίνει γλαφυρά το ύφος και τον τόνο της συναισθηματικής φόρτισης που διέπει τον συγγραφέα της επιστολής.

Σ’ αυτή την τρίωρη εκδήλωση είναι φανερή η προσπάθεια της κυβέρνησης να δημοσιοποιήσει και να διεθνοποιήσει με την μέγιστη επισημότητα το θέμα. Ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, Κώστας Ήσυχος μας ανακοίνωσε πως σε λίγες μέρες στους κεντρικούς σταθμούς του Μετρό της Αθήνας θα εκτίθενται ντοκουμέντα της ίδιας της Βέρμαχτ που θα πιστοποιούν το μέγεθος, το βάθος και τον βαθμό της καταστροφής που υπέστη η χώρα μας από την Ναζιστική Κατοχή. Τα αρχεία αυτά κατασχέθηκαν από τους Αμερικάνους το 1944 και επιδόθηκαν στο υπουργείο Αμύνης το 2006. Τώρα γίνεται το σημαντικό έργο της καταγραφής της καταστροφής μέσα από τις επίσημες στρατιωτικές αναφορές των ίδιων των Γερμανών. Όταν το τιτάνιο αυτό έργο ολοκληρωθεί το υπουργείο θα αποστείλει ψηφιακά αντίγραφα σε όλα τα τμήματα Ιστορίας των Γερμανικών Πανεπιστημίων προκειμένου οι νέοι φοιτητές να μπορούν  να μελετήσουν το πόσο συστηματικά οι προπάτορες τους αποδόμησαν και κατέστρεψαν την Ελλάδα.

Ηχηρή ήταν η απουσία του αγωνιστή Μανώλη Γλέζου. Αυτός ο ήρωας δίνει την δική του μάχη για το ίδιο θέμα στις Βρυξέλλες και σε τουρ ομιλιών στην Γερμανία που γίνεται αυτή την περίοδο. Όμως πιο εκκωφαντική ήταν η απουσία της «εσωτερικής τρόϊκας» ή σημερινής αντιπολίτευσης. Προσωπικά δεν είδα κανέναν εκπρόσωπο κόμματος ούτε από την ΝΔ, ούτε απ’ το ΠΑΣΟΚ, ούτε απ’ το Ποτάμι. Ελπίζω να κάνω λάθος. Τι συμβαίνει; Γι’ αυτούς δεν υπάρχει το θέμα, ή μήπως επειδή κάποιοι απ’ αυτούς είναι στην λίστα Χριστοφοράκου τηρούν σιγήν ιχθύος; Φυσικά όλοι αυτοί ισχυρίζονται πως ότι γέγονε γέγονε, να αφήσουμε πίσω τα πάθη και τα μίση και να προχωρήσουμε μπροστά. Φυσικά και θα είχαν δίκιο αν πρώτα είχε αποκατασταθεί η δικαιοσύνη όχι μόνον σε ηθικό αλλά και σε υλικό επίπεδο. Δεν μπορώ όμως σήμερα να ταπεινώνομαι και να διασύρομαι από κάποιους «εταίρους» που μου δείχνουν το δάχτυλο αντιμετωπίζοντας με σαν επαίτη την στιγμή που οι ίδιοι δεν ανταποκρίθηκαν στις υποχρεώσεις αποζημίωσης που καθορίζονταν από διεθνείς συμβάσεις. Δεν ανέχομαι λοιπόν κανέναν Σόϊμπλε να με κρίνει αν πρώτα δεν «τα ακουμπήσει» για το κακό που έφεραν στο τόπο μας οι πρόγονοι του. Το Χρέος της Γερμανίας πρέπει να γράφεται με κεφαλαίο Χ γιατί είναι και πολυδιάστατο και πολυεπίπεδο σε αντίθεση με το οικονομικό χρέος της Ελλάδας που είναι λογιστικό. Αν οι Γερμανοί ισχυρίζονται πως δεν μπορεί να υπάρξει συμψηφισμός φυσικά και έχουν δίκιο γιατί όσα τρις Ευρώ και αν μας πληρώσουν, το δικό τους Χρέος δεν θα γίνει ποτέ απλό χρέος. Γι’ αυτό και συμμερίζομαι απόλυτα το σύνθημα της εκδήλωσης που λέει πως «δεν επαιτούμε αλλά απαιτούμε».

Επειδή όπως πολύ σωστά είχε προβλέψει ο στρατηγός Αΐζενχάουερ όταν εισέβαλλε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί διέταξε τους φωτογράφους του να καταγράψουν με ό,τι είχαν στην διάθεση τους το σκηνικό της φρίκης λέγοντας πως «στο μέλλον θα έρθει η στιγμή που κάποιοι θα ισχυριστούν πως αυτό που αντικρύζουμε σήμερα δεν έγινε ποτέ». Πόσο δίκιο αλήθεια είχε ο στρατηγός; Και ενώ στην καλύτερη περίπτωση κάποιοι ποιούνται την νήσσαν, κάποιοι άλλοι μιμούνται, θαυμάζουν και καλλιεργούν φασιστικές αντιλήψεις.

Αν βρείτε το χρόνο να δείτε το αναρτημένο βίντεο της εκδήλωσης θα δείτε πως υπάρχουν και Γερμανοί που συμμερίζονται τις Ελληνικές θέσεις, όπως ο καθηγητής Christoph Schminck-Gustavus της Ιστορίας του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης (λεπτό: 2:14) που σε άπταιστα Ελληνικά μοιράστηκε την δική του ιστορία για το πως ανακάλυψε και έπειτα κατέγραψε τις μαρτυρίες των σφαγών στους Λυγκιάδες της Ηπείρου. Το πως ακόμη και οι κορυφαίοι ιστορικοί της χώρας του αγνοούν τα αίσχη που διαπράχτηκαν στον τόπο μας.

Θα δείτε επίσης και άλλες σπουδαίες τοποθετήσεις που δείχνουν πως η πεισματική άρνηση της Γερμανίας να αναλάβει τις ευθύνες της και να προχωρήσει σε διάλογο για το θέμα κάθε άλλο παρά έχει λήξει σε νομικό επίπεδο και υπάρχουν ελπίδες τελικά η Γερμανία να αναγκαστεί να κοιταχτεί στον καθρέφτη της Σκιάς της.

Δεν θα αναφερθώ στον Αργύρη Σφουντούρη που με τιτάνιο αγώνα έσυρε τους Γερμανούς στα δικαστήρια για την σφαγή του Διστόμου για να «αδειαστεί» έπειτα από την Ελληνική Πολιτεία που δεν εφάρμοσε τελεσίδικες αποφάσεις κατάσχεσης περιουσίας του Γερμανικού Δημοσίου. Σήμερα ευχαρίστησε την υπεύθυνη της εκδήλωσης και τις είπε πως αυτή η χθεσινή βραδιά ήταν η πιο ευτυχισμένη της ζωής του.

Το να μιλήσω εγώ για τους αγωνιστές που τιμήθηκαν και βραβεύθηκαν για το έργο τους δεν έχει να προσθέσει τίποτα στην κατάθεση ψυχής τους.

Κι αν ο Βαρουφάκης έχει δίκιο που λέει πως σήμερα οι πόλεμοι δεν γίνονται με tanks αλλά με banks τότε αν έχουμε τά κότσια ας τα βάλουμε με τα banks όπως τότε οι παππούδες μας τα βάλανε με τα tanks.

Νάσος Κομιανός

   

                                                Hjalmareds, 8 Ιανουαρίου, 1946

 

Αγαπητέ φίλε Μήτσο,

Πήρα το γράμμα σου και χάρηκα πολύ που είσθε όλοι καλά. Με τον αδελφό σου Μήτσο ήρθαμε μαζί στο Νόϊγκοφς της Γερμανίας. Εκεί αφού μας ελήστευσαν απ΄ ό, τι είχαμε και δεν είχαμε μας έστειλαν ομάδες, ομάδες για δουλειά. Εγώ μ΄άλλα παιδιά πήγαμε σε αλατωρυχείο, ο μακαρίτης ο Κλεάνθης πήγε σε κτισίματα μαζί μ’ άλλους, σ’ άλλο μέρος. Από εκείνη την ημέρα που χωριστήκαμε δεν τον είδα ξανά παρά μονάχα τις τελευταίες ημέρες της κατάρρευσης του Γερμανικού μετώπου. Είκοσι πέντε μέρες πρίν την κατάρρευση του μετώπου ο Χίμλερ έδωσε διαταγή στα Ες-Ες να κάνουν μεταφορές θανάτου όλων των πολιτικών κρατουμένων επειδή επλησίαζαν τα Ρωσσικά και Αμερικανικά στρατεύματα και δεν ήθελαν να εκτελέσουν με τα αυτόματα ή να κάψουν στο ηλεκτρικό ρεύμα τους κρατούμενους γιατί φοβόντουσαν τα αντίποινα από τους Ρώσσους, που ΄γειά στα χέρια τους, δεν σήκωναν πολλά λόγια.

Από 900,000 κρατούμενους μέσα σε δέκα μόνον μέρες συνάντησα στην πόλη Λουτβιχλούστ της Γερμανίας στις 24 του Απρίλη και τον Κλεάνθη. Δεν είχαμε κουράγιο ούτε να περπατήσουμε ούτε να μιλήσουμε, ξαπλωμένοι στο χώμα αγκαλιαστήκαμε και κλαίαμε, από την συγκίνηση γιατί δεν πιστεύαμε ακόμη πως ζούσαμε. Του λέω: «κουράγιο Κλεάνθη και τα φάγαμε τα σκυλιά». Υπολογίζαμε με τις δυνάμεις που είχαμε να ζήσουμε 8 τουλάχιστον μέρες οπότε οπωσδήποτε θα μας ελευθερώνανε, γιατί οι αερομαχίες και το πυροβολικό χτυπούσαν πάνω απ΄τα κεφάλια μας. Πρέπει να ξέρεις ότι πριν από δέκα μέρες μας είχαν κόψει κάθε τροφή. Του έλεγα: «Κλεάνθη μην κινείσαι καθόλου ένας άνδρας μπορεί να ζήσει χωρίς φαΐ για 25 ημέρες». Του έλεγα ψέματα για να του δώσω κουράγιο. Ήξερα ότι στα χάλια που ήμασταν το πολύ 5-6 ημέρες θα ζούσαμε, εκτός αν με τα ρόπαλα που μας χτυπούσαν μας σκότωναν πιό μπροστά. Στις 28 του Απρίλη δεν μπόρεσε να αντέξει πιό πολύ και ο Κλεάνθης πέθανε από την πείνα και τα βασανιστήρια. Τον πετάξανε κατόπιν σ’ έναν μεγάλο λάκκο που ήσαν άλλοι 500 περίπου, σ΄ένα μέρος που βρίσκεται 4 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη Λούτβιχλουστ.

Εγώ κατόπιν με έναν ακόμη Ρώσσο και δύο Έλληνες βλέποντας πιά πως το πολύ 2-3 μέρες ζωή έχουμε, αποφασίσαμε να κόψουμε τα σύρματα το βράδυ και να φύγουμε προς την κατεύθυνση του μετώπου. Ο Ρώσσος ήταν ο πιό γερός. Τη νύκτα κατά τις τρείς η ώρα βγαίνουμε κρυφά, κρυφά, κόβει ο Ρώσος τα σύρματα με ένα ψαλίδι και φεύγουμε. Μας αντιλαμβάνεται ο σκοπός, πυροβολεί με το αυτόματο και σκοτώνει τους δυό, ο Ρώσος και εγώ φύγαμε. Μετά δυό μέρες μας βρήκαν οι Αμερικάνοι στο δάσος ράκη. Μας πήραν μας πήγαν στο νοσοκομείο απ’ εκεί στην Σουηδία και τώρα είμαι καλά.

Όμως άκουσε. ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟΙ ΝΑΣΑΣΤΕ και συ και η γυναίκα του Κλεάνθη και όλοι σας εάν μία φορά το πρωί και μία το βράδυ που θα κοιμάται το παιδί του Κλεάνθη δεν λέτε: πως οι Βάρβαροι Ουνοφασίστες Γερμανοί, τυρράνησαν και σκότωσαν τον πατέρα σου γιατί ήταν τίμιος. Αυτό πρέπει να το λέτε κάθε πρωί και βράδυ.

Με αγάπη ο Φίλος σου

Κώστας.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ. Επικαιροποίηση 2020.

Εκείνη τη βραδιά δεν παρέστησαν ούτε ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος (λόγω ανειλλημένων υποχρεώσεων) ούτε ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ενώ ο τότε υπουργός εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να υποδαυλίσει την επιτυχία της εκδήλωσης. Ο Αλέξης Τσίπρας προτίμησε να πάει στο στούντιο του enikos.gr και να παραχωρήσει συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου. Φάνηκε από τότε ξεκάθαρα πως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πολλά σημαντικά του στελέχη ουδεμία διάθεση δεν είχαν να διεκδικήσουν τις αποζημιώσεις. Άλλωστε απ’ ό, τι φαίνεται δεν τήρησε ούτε καν τις δεσμεύεσεις του με το όμορο κόμμα Die Linke της αριστεράς της Γερμανίας όπως μας ενημερώνει η Ούλα Γέλπκε. Να μου πείτε τί θα έπρεπε να περιμένει κανείς από ανθρώπους που χρησιμοποίησαν, άδειασαν και βεβήλωσαν ανθρώπους σύμβολα σαν τον Μανώλη Γλέζο…